Familie van der Wal
De 'wegen' van Familie van der Wal in Sondel e.o.
Voor 1800, zijn kerkboeken vol geschreven, zoals geboorte-doop-trouwen-overlijden. Daarnaast is er veel op Alle Friezen.nl te vinden en info bij de nazaten.
Napoleon kwam met invoering van de burgerlijke stand op 18 nov. 1811. Je moest een achternaam aannemen. Sjouke Fimmes uit Bakhuizen koos voor hem en drie van zijn kinderen de achternaam van der Wal .
Drie andere broers namen allen een andere naam aan, Nagelhout, Hornstra, Bouwma, aldus Ina Hoogenbosch-Glas achter-achter-achter-achterkleinkind van Sjouke en Gatske.
Sjouke Fimmes van der Wal geboren 8 april 1771 te Bakhuizen-Hoogebergen, (dit is om en nabij de tegenwoordige Hegeburgsterwei richting de Veronica boerderij ), hij is werkman en trouwt op 4 mei 1806 met Gatske Lammerts van der Meer, geboren 1783 te IJlst.
1811 – naamsgeving door Sjouke Fimmes uit Bakhuizen.
Rechtsboven plattegrond 1832 van Hisgis.nl. Een stuk weiland Blk B190 wordt gekocht door Fimme Sjouke. Dit is tussen Sondel en Wijckel aan de Grindweg en buurtschap de Vinkebuurt of Vinkebuorren.
Foto rechts – de door de jaren heen verbouwde woning, eertijds (laten) bouwen en bewoond door Fimme vd Wal. Rechtse stuk overdwars is aanbouw en dak is 4 stenen opgekrikt.. Nu Vinkebuurt 12.
Fimme Sjoukes (1810-1882), werkman van beroep en zijn vrouw, getrouwd op 22 febr. 1835, Trijntje Jitzes Molenaar (geboren 1816 te Sint. Nicolaasga) wonen rond 1843 in de Vinkebuurt te Sondel 1a met hun kinderen Sjouke geb. te Wijckel op 31 okt. 1836, Jantje geb. te Wijckel op 9 nov. 1838, Gatske geb. te Wijckel op 28 juli 1841 en Zwaantje (1843-1845).
(Fimme wordt ook wel als Femme geschreven).
Dit is vandaag de dag ongeveer op de plek van het autodemontage-bedrijf van J. Stegenga, Vinkebuurt 4. te Wijckel. (dit behoorde eertijds ook een tijdsbestek onder Sondel). Rond 1844 koopt Fimme S. vd Wal is een stuk weiland/bos ter grootte van anderhalf voetbalveld in de buurtschap Vinkebuurt (150 meter achter het autodemontagebedrijf Stegenga) en daar wordt een woning op gebouwd voor twee gezinnen.
Hun zoon Jitze wordt hier op 21 maart 1846 geboren.
Deze woning heeft nummer Sondel 1d. Hedendaagse adres Vinkebuorren 12 te Wijckel.
De andere helft wonen Harmen Sjoukes de Vries en Pietje Lylkes Hoornstra.
Kinderen van Fimme en Trijntje:
(1) Sjouke Fimmes van der Wal (arbeider) trouwt 9 juni 1861 met Hiltje Pieters Thibaudier (1838-1908).
Hiltje is geboren te Balk en dochter van Pieter Thibaudier en Tjepkjen Wybrens van Os.
Waar ze heen gaan na trouwen is niet bekend, maar Trijntje, Tjepke en Fimme worden in Sondel geboren.
In 1866 verhuizen ze naar Ruigahuizen (Nij Amerika), daar worden Zwaantje, Pieter en Jantje geboren.
➡ zie verderop ➡
(2) Jantje Fimmes van der Wal (1838-1868), trouwt op 3 november 1861 met Jan Harmen de Lange (1819 te Sondel – 1861), veehouder van beroep. Dit huwelijk heeft maar 15 dagen geduurd, Jan overlijdt op 18 nov. dat jaar. Jan was weduwnaar van Engeltje Jans Krol (1815-1860) waar hij op 1 mei 1844 te Gaasterland mee getrouwd was.
Op 30 april 1863 trouwt Jantje Fimmes te Bakhuizen met Wiebe Jans Brouwer geboren 24 okt 1835 te Tjerkgaast, zijn beroep was werkman, slager, polderwerker. Zoon Jan is op 10 maart 1864 in Sloten geboren, Hermina op 16 juli 1865 te Avereest, Catharina in 1867 te Oudeschoot en Trijntje Wiebe op 20 juli 1867 te Oudeschoot.
Moeder Jantje Fimmes overlijdt het jaar daarop op 19 april 1868 te Hoogeveen. Dochter Trijntje Wiebes komt na overlijden van moeder weer terug naar de Vinkebuurt 12 bij opa en oma inwonen. Wiebe Jans Brouwer trouwt in 1869 met Dirkje Jans Bosman te Hoogeveen.
Andere kinderen blijven hoogstwaarschijnlijk bij de vader.
(3) Gatske Fimmes van der Wal (1841- 1914) gaat op 25 april 1863 naar Teroele te werken als dienstbode. Maar ze komt tzt ook weer terug.
Ze trouwt 16 juni 1867 met Harmen Joukes Brouwer geboren 1836 te Sloten, bosarbeider van beroep en ze gaan in de achterste helft (fam. Luinenburg die hier dan woont vertrekt) van de dubbele woning op de Vinkebuorren 12 wonen. Jouke wordt geboren 11 maart 1868, maar wordt maar 4 maanden oud. Fimme in 1870 geboren, wordt maar 3 jaar. 1871 is Jouke geboren. Daarna komen nog Trijntje en Fimme.
Harmen Joukes Brouwer overlijdt 10 december 1876 op 40 jarige leeftijd.
(4) Zwaantje van der Wal, geboren 3 juli 1843 in Gaasterland, Zwaantje overlijdt op 28 juni 1845 in Bakhuizen.
(5) Jitze van der Wal, geboren 21 maart 1846 te Sondel, (= Vinkebuorren 12),
In de voorste helft van de woning aan de Vinkebuurt 12 wonen nu Fimme Sjoukes van der Wal met zijn vrouw Trijntje Jitzes Molenaar en hun zoon Jitze, hij is boscharbeider/koemelker en hij blijft ongehuwd. En de jonge meid Trijntje Wiebes Brouwer.
Fimme Sjoukes overlijdt 17 februari 1882, 71 jaar oud en Trijntje zijn vrouw overlijdt 14 september 1898, 91 jaar oud.
De achterste helft wonen na het overlijden van Harmen Joukes Brouwer, Gatske met de kinderen Jouke, Trijntje en Fimke. Fimke gaat op 12 mei 1891 naar de gemeente Doniawerstal. Jouke trouwt op 14 mei 1898 met Hetske Annes Folmer en ze blijven thuis wonen. Dochter Dieuwke wordt 22 april 1899 geboren. Het gezin vertrekt op 13 juni 1899 naar Sloten. Wanneer Gatske vertrekt is niet bekend, mogelijk naar Balk want daar overlijdt ze in 1914. Dan staat de helft van de woning leeg en komt de Familie Damstra er te wonen.
De gehele woning blijft in handen van de Fam. Vd Wal en wordt de achterste helft wordt verhuurd.
Omdat er:
Op 30 sept. 1901 een koopakte passeert bij notaris Noordenbos van de helft van de woning aan de Vinkebuurt 12. Oomzegger Trijntje Wiebes Brouwer verkoop haar helft van de woning – erf en weiland voor 1000 gulden aan oom Jitze van der Wal.
De Gemeentelijke boeken hieronder laten zien dat Trijntje Wiebes Brouwer bij oma Trijntje en oom Jitze woont.
Trijntje die nog altijd bij oom Jitze inwoont trouwt op 25 april 1903 met Petrus Jans Reekers (1873-1941). Petrus is politieman in Nijmegen. Hij was met Jurritje Reitsma getrouwd die in 1900 overleed in Nijmegen. Ze gaan in eerste instantie bij Jitze inwonen op de Vinkebuorren 12 met zijn dochter Harmke van zijn eerste vrouw. Zijn andere dochter Petronella was het huis al uit.
Voor maart 1904 gaan Petrus en Trijntje en dochter Harmke naar de hedendaagse Jac. Boomsmastraat 45, een dubbele woning.
Dochter Jantje is in maart 1904 geboren, Tjepkjen in 1905, Wilhelmina in 1907 en Jan Wiebe in 1913.
In 1910 koopt Petrus een perceel bos aan de nu Jac. Boomsmastraat 41 te Sondel, kapt dit en laat er een huis opbouwen. In deze gemeente is hij ook veldwachter en thuis heeft hij ook een paar beestjes op stal staan. Hier wordt zoon Jan Wiebe in 1913 geboren. In 1924 wordt er een vergunning afgegeven voor de verbouw van een bestaande schuur, schuurreed, twee hooivakken en koestal. Dochter Jantje Rekers, geboren in 1904 trouwt op 6 mei 1926 met Durk vd Werf geb. 2 juli 1899, te Harich. Haar ouders verhuizen naar Wijckel.
Jitze van der Wal woonachtig aan de Vinkebuorren 12 te Wijckel, overlijdt op 8 februari 1923 op 76 jarige leeftijd.
De woning wordt verkocht aan Anthonius Veltman, arbeider van beroep.
Durk vd Werf en zijn vrouw Jantje Rekers worden nu boer op de Jac. Boomsmastraat 41, Ze krijgen 5 kinderen, Gooitzen in 1930 geboren en Petrus in 1932. In 1935 wordt Trijntje geboren, Riemke in 1935 en in 1938 Tjepkje en Rein na 1940.
Dit is de gebouwde arbeiders woning in 1954 aan de hedendaagse Jac. Boomsmastraat 39 te Sondel.
De foto is van de rond 1975.
Rechts van de woning een stukje boerderij.
Naast de boerderij wordt een arbeiderswoning gebouwd in 1954 en daar gaan Gooitzen samen met zijn vrouw Rika Kramer wonen. Petrus trouwt met Ida Postma in 1961 en gaan in een woonark wonen in het Zwaaigat achter Sondel. Dit is van korte duur, kachel te heet en de woonark gaat in flammen op. Ze gaan nu bij zijn broer Gooitzen wonen op de bovenste verdieping.
Hun ouders Durk en Jantje Rekers gaan in januari 1962 van de boerderij en gaan in Balk wonen. Gooitzen en Rika verhuizen nu naar de boerderij op de Jac. Boomsmastraat 41. Petrus en Ida verhuizen in 1964 naar Tacozijl naar de boerderij van Feike en Anna vd Goot, vlakbij het Joodse kerkhof.
Rond 1990 gaan Petrus en Ida van der Werf van de boerderij en komt een zoon van Gooitzen en Rika van der Werf op de boerderij. Dit is Durk vd Werf (1956-2019) te Sondel en hij begin daar samen met Heidi Hak een schapenboerderij met een 800 schapen. Ze krijgen samen 4 kinderen.
Gooitzen en Rika vd Werf-Kramer zouden in 1964 naar de boerderij van Hendrik Ynses de Jong (Jac. Boomsmastraat 58, aan de overkant). Maar de ruilverkaveling van 1963 – 1968 diende zich aan in Gaasterland. Gooitzen en Rika lieten naast (andere zijde) van het Joodse kerkhof op Tacozijl een hele nieuwe boerderij bouwen. Rond 1985 neemt hun zoon Harmen geb. 1959 te Sondel met zijn vrouw Froukje Hoekstra de boerderij over en zijn hier tot 2020 boer. Voorjaar maart 2020 komt hun zoon Petrus geb. 1986 met zijn vrouw Paulina op de boerderij. Harmen en Froukje verhuizen/ruilen met hun zoon Petrus en Paulina die op Wijckel woonde. Op Tacozijl aan de Plattedijk 32 worden rond de 500 melkkoeien gemolken.
➡zie verderop ➡
Zoals gemeld verhuisden in 1866 Sjouke Fimmes van der Wal en Hittje Pieters Thibaudier naar Nij-Amerika, met hun kinderen Trijntje, Tjepkjen, Fimme, Zwaantje, Pieter en Jantje. In 1890 -1900 wonen ze volgens de gemeente boeken op Nijemirdum 54.
Welke woning dit is, moeten we nog uitzoeken daar er om de tien jaar een vernummering plaats vindt. Maar het moet tussen de hedendaagse Nij-Amerika 2 en 16 liggen.
Kinderen van Sjouke Fimmes en Hittje Pieters
Rond 1890 komt de familie Gerrit Wybrens Altena en Marijke Lambertus Jansen op Nij-Amerika wonen. Kan op nummer 16 zijn of 12.
Zoon Lambertus (1862-1922) trouwt op 17 mei 1889 met
(1) Trijntje Sjoukes van der Wal (1862-1953). Ze krijgen 5 kinderen. Gerrit, LL, Sjouke, Hidde en Wiebren.
Zoon Wiebren geboren in 1903 woonde wel op de hedendaagse nummer 12 woonde.
Wiebren trouwt op 16 mei 1931 met Grietje Thibaudier geboren 1908 te Ruigahuizen.
Ze worden boer op Nij-Amerika 16. Zoon, (1.1) Lambertus Jozef Altena (Bertus) (1934-2006) en trouwt met Grietje Bijlsma.
Na verloop van tijd wordt geruild, Bertus en Grietsje gaan naar nr. 16 en Wiebren en Grietje naar no. 12.
Na overlijden van Bertus is Grietje Bijlsma naar een ouderenwoning in Balk verhuisd.
Op Nij-Amerika 16 wordt door een dochter en haar man een nieuwe woning gebouwd.
Kinderen van Wiebren en Grietje
(1.2) Neeltje Maria Altena, trouwt met Albert (Appie) Faber.
(1.3) Berend Altena (1938-2006), trouwt met Grietje Stegenga .
(1.4) Tine Altena (1940-2014), trouwt met Lykle Aukema.
(1.5) Piet Altena (1943-2004), trouwt met Nieske Bruinsma.
(2) Tjepkjen Sjoukes van der Wal geboren 16 aug. 1863 te Wijckel verhuisd op 30 mei 1894 naar Noordwolde.
(3) Fimme Sjoukes vd Wal (1865-1955) is arbeider en trouwt op 8 juni 1895 met Meike Pieters Altena (1866 te Westhem -1932) woonden op de hedendaagse Nij-Amerika 10. Wellicht hebben zijn ouders hier ook gewoond.
Fimme en Meike krijgen 7 kinderen; Sjouke, Pieter, Hittje, Hendrikje, Trijntje, Tjepkje en Janneke.
Nadat de kinderen de deur uit waren is Fimme Sjoukes is in 1936 vanuit Nij-Amerika naar Blaricum verhuisd, nadat zijn vrouw Meike Altena in 1932 was overleden. Hij ging bij zijn dochter Trijntje van der Wal en schoonzoon Jaap Calis wonen.
Fimme Sjoukes is aldaar op 9 januari 1955 overleden.
(4) Zwaantje Sjoukes van der Wal, geboren 17 oktober 1866, overleden 27 oktober 1866 te Nije-Amerika
(5) Pieter Sjoukes van der Wal (1868-1943) en Wietske de Lange (1869-1943) wonen in 1928 met hun kinderen Sjouke, Sibbeltje, Siebren, Fimme en Lubbert op Nij-Amerika 2. Pieter gaat naar Franeker.
Wietske de Lange gaat met zoon Siebren (1900-1972) naar de woning met boerderij even verderop It Gaestdykje 4.
Hun zonen Lubbert (1906-1992) en Fimme geboren 1903 blijven boer op Nij-Amerika 2. Lubbert trouwt Andriesje Hylkema(1903-1959) op 10 mei 1941. Piet, zoon van Lubbert en Andriesje heeft hier ook nog even boer geweest maar is later verhuisd naar de Ruigahuisterweg 12.
Piet trouwt met Fetje vd Meulen en nu is hun zoon hier boer.
(6) Jantje Sjoukes van der Wal geboren 1872 te Nij-Amerika.
12 mei 1941 verhuisd Wietske de Lange met haar zoon Siebren naar nu It Gaestdykje 4 te Sondel en zijn hier boer. Siebren trouwt mei 1941 met Catharina Bakker geboren 1915 te Harich.
Ze krijgen 4 kinderen, Wietske, Johanna, Sippy en Johannes.
Wietske de Lange overlijdt op 26 oktober 1943.
November 1945 komt Fimme Pieters van Nij-Amerika 2 bij Siebren en Catharina inwonen. De broers zijn hier beiden boer.
Fimme Pieters blijft vrijgezel.
In 1957 kopen Siebren en Fimme vd Wal de woning en boerderij van Cornelis Johannes de Jong. Met de komst van de ruilverkaveling vertrekt de familie in 1965 naar elders. Schuur wordt afgebroken en elders weer opgebouwd, huis blijft staan. Familie Fennema woont hier nu.
Sjouke Pieters van der Wal geboren 1 mei 1896, oudste zoon van Pieter en Wietske trouwt op 7 mei 1924 met Ariaantje Steur (1888-1967) en worden boer op de nu Hege Bouwen 16 te Nijemirdum. Nazaten, de Jager en Bult wonen nu op Mirns.
————– Uit notulenboeken van de Polders rondom Sondel ——————
Zonen van Pieter Sjoukes van der Wal hadden grasland in de Vintsjespolder. Dit ligt achter het meertje de Leijen onder Sondel.
In het plaatselijke cafe te Sondel was altijd vergadering in het voorjaar met de ingelanden. ‘s Morgens vanaf 9.00 uur. Siebren vd Wal was er in de jaren 1932, 33, 34 aanwezig, daarna Pieter vd Wal 1935, 36, 1937. Pieter en Sjouke vd Wal, 1938 t/m 43.
Sjouke vd Wal, van 1944 tot einde van de notulen. 1965 Lubbert van der Wal.
FS / Riedo.nl, mei 2020