Natuurbegraafplaats in Sondel

Natuurbegraafplaats in Sondel

Er komt een natuurbegraafplaats bij de Bremer Wildernis in Sondel. Op de plaats van een productiebos zal straks gemiddeld eens per twee weken een dode ter aarde worden besteld. Het gaat om een perceel van ruim 8 hectare, waarin plaats is voor honderd lichamen per hectare.In het landschap ten noorden van de Bremer Wildernis worden hoogteverschillen aangebracht.

Omdat het terrein niet aan de openbare weg ligt, moet de stoet ten tijde van de plechtigheid over het fietspad. Een ceremonie kan in de openlucht plaatsvinden.

Leeuwarder Courant, 17 juni 2014

Bestemmingsplan natuurbegraafplaats

De krant kopt dat er al vanuit Londen belangstelling is voor de eeuwige grafrust. De locatie nabij Sondel bij de Bremer Wildernis is een robiniabosje. De bestemmingsplanwijziging is in gang gezet. Vanaf 16 sept. 2016 lag dit ontwerp gedurende 6 weken ter inzage bij de Fryske Marren. De  beoogde begraafplaats maakt nu nog deel uit van de EHS.
De natuurbegraafplaatsen zijn al enkele jaren gestaagd in opmars. In de omgeving van de Zuidwesthoek is echter nog geen natuurbegraafplaats aanwezig. Engeland telt al meer dan driehonderd natuurbegraafplaatsen, aldus van Middelkoop die daar is wezen kijken. 

Het principe van natuurbegraafplaatsen is eenvoudig: alles is afbreekbaar, geen opsmuk, geen relikwieën.
Kisten moeten ontdaan zijn van metaalbeslag, begraven in lijkwade kan ook. Grafstenen zijn uit den boze. In overleg kunnen nabestaanden een jong boompje planten ter markering. Of wat wildebloemenmengsel strooien. In de grafaktes is een grafrust van 250 jaar. Er moet nu eenmaal een tijdsperiode worden vastgelegd, aldus van Middelkoop.

Het robinabos waar de graven komen te liggen

Vanwege de Wet op Lijkbezorging worden alle plekken nauwkeurig bijgehouden. Een begraafplek voor 1 persoon voor 250 jaar kost 2950 euro, plus eenmalig 495 euro per begraving. Een urnengraf voor 1 persoon voor 250 jaar kost 1500 euro, ex 225 euro per begraving.

November 2016.

Grafstop voor Hollanders in Sondel

Joure – Als Hollanders de natuurbegraafplaats bij Sondel dreigen over te nemen, dan kan De Fryske Marren hen een begraafstop opleggen. Dit wist VVD’er Joop Meinsma gisteravond tijdens de raadscommissievergadering duidelijk te maken aan Sytse Holtrop van de Christer Unie.
Zijn partij vreest ,,begraaftoeristme”voor het hof dat in de Bremer Wildernis komt. Holtrop gaf aan dat dit ,,geen ontwikkeling is die wij voorstaan”.
Het voormalige Gaasterlân-Sleat riep de opmars van westerlingen al eens een halt toe toen die in groten getale plekken reserveerden voor de begraafplaats in Mirns. De toenmalige gemeente deed dit om te voorkomen dat overleden Gaasterlanders elders moesten worden begraven.

LC, 16 febr. 2017  

 Tegenactie van buurtbewoners

Zie bijgaand schrijven en oproep van buurtbewoner Jeanet te Ruigahuizen. Zij heeft deze oproep in Ruigahuizen en Noorderreed/deel Kruispad verspreid.

Zelf stond ik ook niet negatief tov de natuurbegraafplaats in de Bremer, maar ook naar mate de tijd verstreek kwamen er bij mij ook vraagtekens, in hoeverre deze plek geschikt is. Ik dacht ook, mooie laatste rustplaats zo in het bos en beter hier begraven dan een pretpark. Jaren geleden is het bos gesloten voor verkeer om de rust te bewaren, sluipweggetje, dit wordt nu teruggedraaid.

De verwachting is dat er een paar maal per week een stoet door het bos zal rijden, daarnaast bezoekers, al dan niet met auto’s en hoe tijdens broedseizoen? Het bos wordt al veel doorkruist met paden. Het bos is de woonplaats van bosbewoners als vogels, dassen en vossen en met de daarbij behorende (tussen) burchten met vele ‘wissels’ en veel gegraaf. Dieren maken geen onderscheid tussen wel of geen begraafplaats. Een hek vormt geen obstakel.

De begraafplaats zal worden opgehoogd ivm ecologische en archeologische waarde. Hoe reageren bosbewoners hierop?
Hoe milieuvriendelijk is natuurbegraven? Denk aan amalgaan, protheses, pacemakers, ….
Hoe zit het met het beheer van de begraafplaats en op (lange) termijn? Minimaal 250 jaar. Denk ook aan omwaaien bomen, bewuste grafschennis ..…
In het bos wordt een ceremonieel gebouwd van, nu, max 200 m2. Achter bocht plangebied. De plannen voor deze commerciële begraafplaats zijn inmiddels in ver stadium gevorderd, maar wellicht heeft reageren nog enige zin.

————–

De lachende derde


Een graf op een natuurbegraafplaats kost minimaal 3000 euro. Daarvoor koop je eeuwige grafrust, meestal is dit 250 jaar.
In de aan te leggen Natuurbegraafplaats Ruigahuizen wil men achthonderd  graven gaan verkopen: opbrengst 2,4 miljoen euro.
De graven worden in de eerste 25 jaar verkocht, en de 225 jaar daarna brengt de begraafplaats niets meer op, en kost alleen maar geld. Want een begraafplaats moet onderhouden worden, dieren die graven moeten worden geweerd, de afwatering moet aan alle eisen blijven voldoen etc.

Wie gaat dat betalen? De ondernemer? Er zijn geen afspraken over gemaakt en er zijn heel veel manieren om van een onrendabel stuk grond af te komen. De nakomelingen van de begraven mensen? Nee natuurlijk niet, want die hebben al betaald. Wie dan wel: de inwoners van De Fryske Marren! Nog voor het eind van deze eeuw is een lachende derde er met het geld vandoor en zeggen de inwoners van De Fryske Marren tegen elkaar: ,, Hoe hebben ze toen ooit zo stom kunnen zijn!”

LC 25 febr. 2017   Jeanet van der Goot, Ruigahuizen 

Gemeenteraad akkoord wijziging bestemmingsplan

De komst van een natuurbegraafplaats in Ruigahuizen is een stap dichterbij. De gemeenteraad van De Fryske Marren is akkoord met een wijziging van het bestemmingsplan. Initiatiefnemer Ab van Middelkoop wil tussen Ruigahuizen en Sondel zo’n begraafplaats beginnen. Bij omwoners zijn veel bezwaren, ze zijn bang dat de lichamen zorgen voor bodemvervuilig. En ze zijn bang voor verkeersoverlast. Van Middelkoop heeft daar begrip voor, maar denkt dat dat wel meevalt.

Volgens hem heeft onderzoek bij grote begraafplaatsen laten zien dat er van vervuiling geen sprak is. Er zijn ook afspraken gemaakt met Staatsbosbeheer om de rouwstoet niet door het bos te laten rijden.
Ab van Middelkoop verwacht dat hij aan het eind van dit jaar of anders begin volgens jaar de begraafplaats kan openen. Sommige mensen hebben al aangegeven daar graag begraven te willen worden. De natuurbegraafplaats bij Ruigahuizen is de tweede in Fryslân. De eerste bij Nieuwehorne is sinds 2015 open en ook daar is veel belangstelling voor een plekje.

Omrop Fryslân, 2 maart 2017 

In een hoorzitting van de Raad van State wil de Natuurorganisatie Stichting Gaasterlân Natuerlân de aanleg van de natuurbegraafplaats blokkeren. De natuurorganisatie vindt dat deze plek te dicht tegen het natuurgebied de Bremer Wildernis aanligt. Over een paar weken uitspraak.

Omrop Fryslân, 1 aug. 2017 

Groen licht voor natuurgraven

Ruigahuizen – De natuurbegraafplaats bij de Bremer Wildernis bij Ruigahuizen mag er komen.  Het verzet bij de Raad van State van de Stichting Gaasterlân Natuerlân  tegen het wijzigen van het bestemmingsplan heeft geen resultaat gehad. Vorige week vroeg de stichting om via een spoedprocedure de aanleg te keren. Maar de argumenten wegen niet zwaar genoeg.
Volgens de stichting zijn lijkkisten vaak al 50 centimeter hoog en dan komen ze niet diep genoeg te liggen.
Maar in de reglementen voor de natuurbegraafplaats wordt opgenomen dat kisten maximaal 40 centimeter hoog mogen zijn, en daarmee is het bezwaar weggenomen, aldus de Raad van State. Het terrein  voor de begraafplaats is 8 hectare groot met ruimte voor 800 graven.

Leeuwarder Courant. 9 aug. 2017 

Sept. / Okt 2017 – de eerste fase van de natuurbegraafplaats is gereed. Een vijverpartij is gegraven om het geheel op te hogen en geelachtig zand voor de looppaden. Verder is de natuurbegraafplaats een open gesteld wandelgebied. 

Stichting Gaasterlân Natuerlân zal de gemeente de Fryske Marren waarschijnlijk vragen om op te treden tegen de nieuwe natuurbegraafplaats nabij Ruigahuizen. Dit volgens een woordvoerder van de stichting, afgelopen maandag na afloop van een rechtszaak tegen het bestemmingsplan van de begraafplaats.
Volgens de stichting voldoet de uitvoering van het bestemmingsplan niet van de aanleg van de begraafplaats.

Als het bezwaar van het bestemmingsplan niet wordt toegekend, dan zal de stichting mogelijk een procedure starten tegen de uitvoering. De raad van state doet over enkele weken uitspraak over het bestemmingsplan.

Omrop Fryslân, 13 nov 2017 

Bezwaar afgewezen aanleg natuurbegraafplaats Ruigahuizen

De Ried fan Steat hat beswieren tsjin de oanlis fan in natuerbegraafplak by Rûgehuzen ôfwiisd. De Stichting Gaasterlân Natuerlân hie de beswieren yntsjinne. Diels wiene se dêr neffens de Ried fan Steat te let mei, dy beswieren waarden dan ek net-ûntfanklik ferklearre. De beswieren dy’t yntsjinne wiene tsjin wizigingen fan it plan hat de Ried fan Steat wol behannele, mar dy beswieren binne ôfwiisd. It gie dêrby ûnder oare oer de djipte fan begraven.

Omrop Fryslân, 17 jan. 2018  

B&W in De Fryske Marren voor een natuurbegraafplaats

Het college van burgemeester en wethouders in de gemeente De Fryske Marren is akkoord gegaan met de plannen voor een natuurbegraafplaats bij Ruigahuizen. Er is lang verzet geweest tegen de begraafplaats, tot aan de Raad van State toe. Maar die heeft kortgeleden de bezwaren van de Stichting Gaasterlân Natuerlân afgewezen.

Burgemeester en wethouders stellen wel een maximum aan de hoogte van de doodskisten die de grond in zullen gaan. Die mogen niet hoger zijn dan veertig centimeter. De gemeenteraad moet zich nu over het voorstel van de natuurbegraafplaats buigen.

Omrop Fryslân, 1 febr. 2018 

Mediator nodig voor dodenakkersoap

Joure – Een mediator moet de impasse tussen de initiator van de natuurbegraafplaats bij de Bremer Wildernis en een aantal Ruigahuisters mogelijk beslechten.

,,Wat ons betreft kunnen we dat organiseren om op een goede manier afspraken te maken”, zei burgemeester Fred Veenstra van de Fryske Marren gisteravond in de raadscommissievergadering. Jeannet Speelman (D66) had hierover een vraag gesteld. De raadscommissie, waarvan burgemeester en wethouders instemming willen over begraven in de natuur, stelde met name vragen over het onderhoud van de dodenakker en parkeren.
Dorpelingen hadden hun ongerustheid daarover eerder uitgesproken.
Veenstra meldde dat de gemeente in gesprek is met Staatsbosbeheer over een parkeerplaats. ook hoeft de raad niet te vrezen dat het onderhoud voor rekening van de gemeente komt. Dat betaalt eigenaar Ab van Middelkoop.

Leeuwarder Courant, Wietske Koen, 6 febr. 2018   

Te zwaar?  Dan geen kist, maar lijkwade in Sondel

Sondel – Overledenen met een maatje meer mogen straks alleen in lijkwade ter aarde worden besteld op de natuurbegraafplaats bij Sondel. Er zijn slechts standaard kisten toegestaan.

Vanwege de grondwaterstand hebben burgemeester en wethouders van De Fryske Marren een ‘kistgrens’ van 40 centimeter ingesteld voor de nieuwe begraafplaats bij de Bremer Wildernis tussen Sondel en Ruigahuizen.

Dit betreft de standaardmaat, bevestigt Wouter Hoogland van Hoogland Uitvaartkisten en Uitvaartvervoer in Burgum.  Maar omdat er steeds meer mensen groter en zwaarder zijn, moet er vaker een zogeheten ‘buitenmodel’ kist aan te pas komen. ,,Dat is by ien op de njogen it gefal”, aldus Hoogland. De grotere maten heeft hij dan ook gewoon op voorraad. ,,Minsken moatte ek net te krap yn ‘e kiste lizze.”
Uit hydrologisch onderzoek van Buijs Hydro-ecologisch Onderzoek  & Advies uit Heeten blijkt dat de toekomstige dodenakker in Gaasterland ,,binnen de wettelijke gestelde normen voor begraafplaatsen blijft”met een gemiddelde hoogste grondwaterstand van maximaal 135 centimeter beneden maaiveld”.Het deel dat daaraan niet voldeed, is inmiddels door eigenaar Ab van Middelkoop opgehoogd tot de gewenste grens. Dat ging om zo’n 35 tot 40 procent. Hij had het advies van de begraafplaatsadviseur  Kybys kunnen opvolgen en tot 145 centimeter kunnen gaan om ook grotere kisten te mogen begraven.
,,Maar dan zou ik veel meer moeten ingrijpen en dat wilde ik niet. Het is prima zo”, zegt van Middelkoop, die ook de natuurbegraafplaats tussen Bontebok en Nieuwehorne beheert. 

Daar bestaat grote belangstelling voor natuurbegraven. Van de 1200 zijn er al ruim 400 plekken gereserveerd. ,,Er is dus duidelijk behoefte aan”, concludeert van Middelkoop. Een derde van het voormalige productiebos bij Sondel is inmiddels omgetoverd tot begraafplaats.
De andere delen volgen in fasen.

Op het 8 hectare grote terrein al uiteindelijk plaats voor 800 graven. Hij heeft hiervoor al ,,enkele tientallen” geïnteresseerden op een lijst staan.  

3 mei 2018 - de plek voor natuurgraven in de Bremer-wildernis

,,Maar ik ga pas definitief reserveren als ik de bevestigende brief van de gemeente heb ontvangen met het bericht dat alles in orde is.” Van Middelkoop hoopt dat de dodenakker in juni open kan. Aan uitvaartverenigingen zal hij vervolgens doorgeven dat lichamen die bij Sondel ter aarde moeten worden besteld in een kist van ten hoogste 40 centimeter mogen liggen. ,,Die restrictie is erop gelegd en daarmee redden we ons hier wel. Ik heb er geen moeite mee.
“Hij is als private ondernemer  zelf verantwoordelijk voor naleving van deze regels. De gemeente draagt daar ,,nu en in de toekomst geen verantwoordelijkheid voor”, aldus de Fryske Marren.
Of hij ‘nee’ verkoopt aan zwaardere mensen? ,,Die moeten dan in een lijkwade of op een opbaarplank worden begraven.
Dat is dan niet anders.

Leeuwarder Courant, Wietske Koen,  2 mei 2018.

Hof Sondel oké ondanks ‘discriminerende’ kist

JOURE De natuurbegraafplaats bij Sondel mag worden aangelegd.  Een ‘discriminerende’ kist, zoals NCPN’er Sake Bartelds de restricties op de kistgrootte betitelde, verandert daar niets aan.

De kwestie kwam al meerdere malen aan de orde in de raadszaal in Joure, maar gisteravond is de kogel door de kerk. Beheerder Ab van Middelkoop kan los met zijn natuurhof. Onder de voorwaarde dat er niet begraven wordt in kisten die hoger zijn dan 40 centimeter. Dit vanwege de grondwaterstand.Dat er aan de kisten een restrictie is verbonden, ziet hij niet als een groot probleem. ,,In een kist van 40 centimeter met een plat deksel past vrijwel iedereen”, liet Van Middelkoop eerder al eens weten.
De begraafplaats komt bij de Bremer Wildernis, tussen Sondel en Ruigahuizen. Er is plaats voor 800 graven.
De stichting Gaasterlân Natuurlân vreest schade voor de natuur en ageerde ertegen, tot de Raad van State toe. Maar die veegde de laatste bezwaren van tafel. CDA, VVD, ChirstenUnie, D66, PvdA en FNP waren voor. Groenlinks laakte het proces en stemde tegen. De Burgerpartij ook. Die schermde met een onderzoek, waaruit zou blijken dat ,,bepaalde stoffen” na honderd jaar nog in de bodem zouden zitten.
,,Bedoele jodat minsken dy ‘t tidens harren sykte bepaalde chemyske medisinen hân ha dêr net begroeven wurde mei?”, merkte CDA’er Roel Roelevink vervolgens op. Burgemeester Fred Veenstra kwam daarop met resultaten, die de bevindingen van de Burgerpartij tegenspraken. De NCPN kon evenmin akkoord gaan, echter om een hele andere reden.
,,Dy lykkiste fan fjirtich sintimeter”, daar zat het ‘m in, aldus Sake Bartelds. ,,Je wurde oan’t yn it grêf diskriminearre, derom stim ik tsjin.”

Leeuwarder Courant, 31 mei 2018 

Eerste persoon te ruste op natuurbegraafplaats

De vergunning is net binnen en de eerste overledene wordt vandaag begraven op de natuurbegraafplaats in de Bremer Wildernis.
Dit op de eerste afgeronde fase van de totaal 8 ha. Na een 180 meter vanaf de ingang van de Bremen is een parkeerplaats voor de auto’s. Verder kunnen de auto’s niet rijden, dus te voet.
Over een betere parkeergelegenheid wordt nog gesproken.  Bij de ingang van de dodenakker is een mooi hekwerk geplaatst met tekst, Natuurbegraafplaats Bremer Wildernis, dat voor een ieder toegankelijk is.