Vogelzang Sathe te Wijckel

Vogelzang Sathe te Wijckel

10 mei 1844 trouwt te Hindeloopen, Johannes Melchers Vogelzangzv Melcher Jans Vogelzang en Jantje Gerrits Brandenburg met Grietje Douwes Jilderts, dv Wiebrig Haauks Jilderts en onbekende vader. 
Johannes is 37 jaar en geboren te Mirns, bij trouwen woonachtig te Bakhuizen en is werkman. Grietje is 34 jaar en geboren te Hindeloopen en aldaar dienstmeid van beroep. 

Kinderen van Johannes en Grietje 

Geb. 24 mei 1845  LL te Mirns/Bakhuizen  Johannes is werkman 
Geb. 27 aug. 1846  Jan J. Vogelzang te Mirns/Bakhuizen
Overleden 21 dec. 1863 te Wijckel. 
Johannes is werkman 
Geb. 5 aug. 1848  Jantje Vogelzang te Mirns/Bakhuizen  Johannes is werkman 
Geb. 22 april 1850  Melchert Vogelzang te Mirns/Bakhuizen Johannes is werkman 

Geb. 5 okt. 1851 

Wiepkjen Vogelzang te Wijckel.
Overleden 29 april 1853

Johannes is werkman

Geb. 18 nov. 1853 Wiepkjen Vogelzang te Wijckel Johannes is werkman 
Geb. 30 aug. 1855  Joukjen Vogelzang te Wijckel  Johannes is landbouwer 

Op 12 mei 1851 verlaat de Familie Vogelzang, Mirns-Bakhuizen huisnr: 24a en verhuizen naar Wijckel huisnr: 43d. Dit zal zekerwel Vogelzangweg 3 zijn, maar niet te verifiëren.
De broer van Johannes, Gerrit Melchers Vogelzang, geboren mei 1804 te Mirns-Bakhuizen, aannemer/timmerman van beroep gaat ook mee naar de boerderij op Wijckel huisnr: 43d. Zijn zuster Marijke Vogelzang geboren in 1801 en zijn moeder Jantje Brandenburg geboren in 1770 gaan ook mee.  
Deze laatste drie zullen wel 
in de andere zijde van de boerderij hebben gewoond. Moeder Jantje overlijdt op 16 maart 1853 te Wijckel.  

Op 7 december 1858 overlijdt Grietje Douwes Jilderts te Wijckel.
Op 6 juni 1874 overlijdt Johannes Melchers Vogelzang te Wijckel.
Op 30 mei 1884 overlijdt Wiepkje Johannes Vogelzang te Wijckel.
Op 17 mei 1888 overlijdt Gerrit Melchers Vogelzang te Wijckel
Op 30 januari 1889 overlijdt Marijke Melchers Vogelzang te Wijckel 


Landerijen

De in Wijckel wonende Johannes M. Vogelzang, landbouwer van beroep verdiende ook geld met aan/verkoop landerijen, mede aankopen van sathes met landerijen en verkoop, vastgoed, aldus de archieven. 

Bron: Leeuwarder Courant 12 juni 1874

Tussen 1864 en 1874 was hij hier druk mee in de weer om o.a. zijn eigen boerderij met landerijen uit te breiden, dan wel hij blijft met een stuk land zitten mbt strijkgeld schrijven. 
Daar Melchert in 1855 omschreven wordt als landbouwer/ veehouder, zullen er ook wel een 16 -tal melkkoeien of meer op de sathe aanwezig zijn.  
Het perceel naast/achterhuis is omschreven als bouwland/ en weiland, groot rond de 6 hectare. 

Bij Vochteloo aan de Sondelerdyk werrd het hooi overgeladen opde wagens vanuit de Brekkenpolder, later via de 2e Steke met de pont over de Lange sloot.

Er ligt ook 7.38.60 hectare hooiland in de Brekkenpolder(tegenover Thibaudierom daar te komen ging men door de landerijen van Hains Jelles Bosma (Ywert 9) en stak per bootje/praam De Ie over. Deze praam gebruikte de boer dan weer om het hooi erin te laden van dat land en dan via De Ie en de Nije Feart richting Vochteloo (Sondelerdyk 5) te varen en daar overladen op de bolderwagens en via de Sondelerdyk – Delbuurstwewei naar de boerderij.
Nadat het hooi binnen was, gingen de melkkoeien er heen. In de 40er jaren gingen de  Bruinsma’s door de landerijen van Sietze Hainzes Bosma, dan met het bootje over De Ie om de koeien te melken. Voor het lopen door deze landerijen moesten ze Bosma zijn pinken wel even tellen. 
Ook aan de Lytse/korte Jerden in Sectie B heeft hij 1 hectare hooiland. 

16 aug. 1894 komt de weduwnaar Johannes Kornelis Silvius (n.verwant)  geb. 12 sept. 1825 te IJsbrechtum bij de fam. Vogelzang inwonen en vertrekt weer op 9 april 1895 naar Steenwijkerwolde. 

Melchert heeft ook 4.27.00 en 3.67.43 hectare aan de Delbuurstwerweg in Sectie J liggen met nummers 494 en 886, aldus notulen uit 1922. Perceel 886 was (deels?) nog boschDeze percelen hebben een natuurlijke afwatering op de Sype (dit gebied ligt tussen de Delbuursterwei, Jac. Boomsmastraat en Heechpaed) en ‘siepelt’ onder de weg door de Nieuwe Sondeler Polder in richting het Zwaaigat in SondelMelchert betaalt hiervoor als ingelande van de Nieuwe Sondeler Polder 0,80 cent per hectare. Het perceel van 4.27 ha grasland ligt tegen over Jaap vd Molen en de 3.67 ha ligt tussen Trees Visserman en fietspad Hardyk. 

Het perceel grasland voorhuis vanaf de melkstal van Bruinsma tot Lynbaan en dan tot Kees Haagsma aan de Lynbaan 24 in het vierkant was 4.69 ha groot en waarschijnlijk na 1923 bij de boerderij bijgekocht.

Mei 1909 gaan Melchert, Jantje en Joukjen Vogelzang naar de naast gelegen woning, nu Vogelzangwei 1. Op de foto Gooitske Bult, vrouw van Douwe Draaijer, rond 1935

Verhuizen

Melchert en zijn zusters Jantje en Joukjen zijn rond de 60 jaar en willen het wel wat rustiger aan doen. Op 2 nov. 1908 komen van boerenbedrijf te Koudum Pieter Lootsma (N.H. gezint) die op 8 mei 1908 aldaar trouwt met Doedtje van der Sluis en trekken bij de familie Vogelzang in, wellicht om de kneepjes van het vak beter onder de knie te krijgen. Melchert en zijn 2 zusters verhuizen nu naar de driesprong = Vogelzangwei 1.
De huidige bewoner Christiaan Tieboel van de Vogelzangwei 1 gaat met zijn gezin op 19 mei 1909 naar Sint Johannesga.
Pieter en Doedtje krijgen 3 kinderen op de boerderij. Op 18 mei 1909 wordt hun eerste zoon genaamd Wiebe op de boerderij geboren en medegetuige bij aangifte was Melchert Vogelzang.  Op 12 mei 1914 verhuizen ze naar Wijckel 29 = Gerrit van der Goot.

Pieter Wiebes Lootsma
Doedtje Lootsma-van der Sluis

Van Nijehaske komt op 4 mei 1914 op de boerderij, Gerrit Rimke Kingma geboren in 1881 te Engwirdum en getrouwd op 7 mei 1912 te Lemmer met zijn vrouw Anna Egberts Bouwhuis geboren 1883 te Easterga met hun kinderen Jan Gerrit, Ida Catharina, Alida, Agbert en Catharina. Ook zij huren de boerderij.
Anna Bouwhuis is een zuster van Maria Egberts Bouwhuis die met veehouder Siebren Dooper is getrouwd en die even verderop wonen aan de Delbuursterwei.

In de 10 jaar dat Kingma hier veehouder is had hij de zaken prima op orde. Er zijn door deze jaren een 7-tal boerenknechten en dienstbodes komen werken.

8 okt.1923 (notarieel gepasseerd) hebben Melchert en zijn twee zussen Jantje en Joukjen Vogelzang een schenking gedaan aan de R.K. Parochie te Balk. In de vorm van de boerderij met landerijen en burgerwoning.


Bron: De Nederlander, 2 nov. 1923

De akte van schenking is opgemaakt ‘ten huize plaatselijk gemerkt nummer 184 te Wijckel’.
Melchert, Jantje en Joukje hebben met z’n drieën boerenhuizinge, gebouwen en getimmerten en hiemingen, wei- en hooilanden. Melchert zelf had ook landerijen, bosch en reed te schenken.


Bron: Tresoar, netteplan van 1887

De familie Vogelzang kwam hier in 1851, daarvoor zal de boerderij gebouwd zijn. Het model kopromp staat met het achtereind naar de zandweg.

Dan op 20 juli 1924 gaat de boerderij door hooibroei in vlammen op.
Veehouder Gerrit Rimkes Kingma gaat met zijn gezin op 3 november 1924 naar IJlst.
De herbouw van de boerderij komt niet op gang, pas in eind december 1926 komt de vergunning erdoor voor nieuwbouw. De landerijen zullen wellicht elders zijn verhuurd.

Bron boven: Hepkema Courant, 24 dec. 1926

Bron links: Hepkema Courant, 22 juli 1924

De familie Vogelzang was niet al te trouwlustig en deze tak Vogelzang houdt op te bestaan.
Jantje overlijdt in 1924 en Melchert en Joukjen in 1927 een dag na elkaar.
De familie Vogelzang was zeker welgesteld en hebben dit laten uiten in hun gezamenlijke grote grafsteen achter de RK kerk te Balk, bij de schenking bedongen. Alle families die op deze boerderij veehouder waren zijn roomsgezind, behalve de Fam. Lootsma, zij waren hervormd.

zerk-kleiner
Grafzerk van Melchert, Jantje en Joukjen Vogelzang op R.K.-kerkhof te Balk

Bruinsma

Op 14 nov. 1927 passeert er bij de notaris te Balk een huurcontract van verhuurder ‘het Kerkbestuur van de R.K. kerk der Parochie van de H. Ludgerus’ aan huurder Kornelis Minnes Bruinsma, wonende te “Hinke Schar” onder Ferwoude.

Kornelis Minnes Bruinsma, geboren 22 febr. 1890
te Lutkewierum trouwt op 1 mei 1920 te Wymbriteradeel met Gerritje Flapper, geboren 22 maart 1893 te Heeg. Ze komen op 28 maart 1928 met de kinderen Minne Gerben, Gerard Meije, Dieuwke Christina op de boerderij.Een boerenknecht en dienstbode komen mee.
Franciscus Jan wordt in 1929 geboren en Gerben Bonifacius in 1931. Wisselingen van boerenknecht en dienstbode is er weer begin mei.
Boerderij heeft van 1931 – 1953 nummer Wijckel 210. Daarna tot 1979, Delbuursterwei 13 en vervolgens tot nu Vogelzangwei 3.
Kornelis Minnes Bruinsma overlijdt op 3 okt. 1962 en zijn vrouw Gerritje Flapper op 28 jan. 1967.

Op de Menno van Coehoornweg 31 wonen veehouder Auke Swart 15 nov. 1956 getrouwd met zijn vrouw Antje Visser, zij vertrekken in 1961 naar haar ouders in Oudemirdum (boerderij Groen). Frans en Gerben kopen deze boerderij met een 20 hectare grasland erbij en Frans gaat hier wonen met zijn vrouw.

Bruinsma pleats
Bron: HWG - Bruinsma boerderij aan de Vogelzangwei - 1968

Bij de ruilverkaveling van 1963 – 1968 stond Hendrik Haringsma zijn boerderij (bestond ook al in netteplan van 1887) schuin t.o. Gerben Bruinsma, waar later de melkstal van Bruinsma kwam te staan. Hendrik en zijn vader Wieger geb.1882 te Wijckel, hadden 12 melkkoeien en 12 hectare grasland naast de boerderij, tot de oude waterlossing t.o. Inne de Vries en tot halverwege van de Hardyk waar fietspad 90 graden naar links gaat. Familie Haringsma gaat in 1965 naar de Brekkenpolder.
Ook veehouder Kees Haagsma geb. 11 mei 1928 te Wijckel aan de Lynbaan 24, hij vertrok ook in 1965, maar dan naar de NOP. Deze landerijen van beide boerderijtjes zo rond de 15 hectare (Kees had achterhuis maar een 3 ha) is door de ruilverkaveling aan Gerben en Frans Bruinsma toebedeeld. Het perceel van 7 hectare in de Brekkenpolder is aldaar teruggegeven aan de ruilverkaveling, wellicht aan Thibaudier die daar vlakbij woont.

De 7.60 hectare aan de Delbuusterweg is ook aan de ruilverkaveling teruggegeven. Vooreerst werd dit SBL-land door veehouder Harmen Thibaudier gebruikt/gepacht van M.C. vd Goot, die ernaast woonde. Rond 1979 door Geb. de Winter gekocht. In het achterste perceel is bos aangeplant.

Gebr. Bruinsma
Foto: Appie Visser. Om en de nabij 1973. Gerben en Frans Bruinsma en arbeider Johan Adema.

Aan het eind van het ruilverkavelingstijdperk 1963-68 heeft Gerben Bruinsma de boerderij met land van de R.K.-parochie teruggekocht.
Door de jaren groeit het melkveebedrijf naar 70 a 80 melkkoeien met begin 1980 de bouw van een ligbox.

Een perceel grasland ter grootte van 2.30 hectare naast Bauke Altenburg aan de Heerenhoogweg, is door Bruinsma gekocht van veehouder Johannes Kramer die hier tegenover woonde en in 1977 verhuisde naar de Delbuursterweg 6. Nadien is deze 2.30 ha van Doede en Inne Platje en is bij hun land aangesloten als één groot blok. Voor Johannes Kramer was dit perceel van Theunis Visser die in 1964 stopte als veehouder.

Rond 1991 worden de laatste koeien gemolken op dit melkveebedrijf. Vrijgezel Gerben Bruinsma blijft hier wonen en zijn broer Frans aan de Menno van Coehoornweg. Nu een aantal rondes meststieren tot begin 2000 en verhuur van de landerijen. Na verloop der jaren gaat de 40 hectare in de verkoop. Heden woont Willem Schram op de boerderij met zijn bedrijf in verhuur & GWW support.

Foto 2018 - De Vogelzang-sathe met ligbox die rondom 1981 gebouwd is.

Januari 2021,
Hinke Terpstra-Valk, Wijckel
Doede Deinum – Riedo.nl, Sondel