Melkveehouder Deinum stopt
'Er is meer in het leven dan boer zijn'
Even plotseling als daadkrachtig was het besluit van Doede Deinum om te stoppen met zijn melkveehouderij. Dit tot grote verbazing van zijn omgeving. Na 34 jaar te hebben gemolken, vond hij het welletjes. Het melkvee is vorige week definitief vertrokken. De veehouder gaat straks op zoek naar een (parttime) baan en zal eindelijk meer tijd vinden voor zijn hobby’s.
Deinum was niet gedwongen het vee te verkopen. ‘Ik heb het gedaan uit vrije wil. Het boek is gewoon uit.’
Doede Deinum (46) uit Sondel praat één dag nadat het melkvee de boerderij heeft verlaten ogenschijnlijk kalm en nuchter over de bedrijfsbeëindiging. Maar de ingrijpende gebeurtenis heeft wel degelijk een emotionele impact.
‘Gisteren was een zwarte bladzijde. Die dag moet ik zo snel mogelijk vergeten. Ik heb de hele tijd met een zwaar hoofd rondgelopen.’
Dit ondanks het feit dat de beslissing om het bedrijft op te doeken een vrijwillige was, benadrukt Deinum. ‘Ik hoefde niet te stoppen.
Het is een veelomvattend verhaal waarom ik daar toch voor heb gekozen. Om het in vier woorden samen te vatten: het boek is uit.’ Deinum wilde vroeger timmerman worden, maar is min of meer tegen wil en dank boer geworden. ‘Vanaf m’n twaalfde hielp ik al mee met het melken. Zo ben ik er ingegroeid. Toen mijn vader later een auto-ongeluk kreeg, moest ik het melken grotendeels overnemen. Sindsdien ben ik bij wijze van spreken niet meer onder de koeien vandaan geweest.’
In 1983 heeft hij op jonge leeftijd zelfstandig boer geworden, nadat zijn vader door een noodlottig ongeval om het leven was gekomen.
Hoogproductieve veestapel
Na de technische school heeft Deinum verschillende cursussen gevolgd om het boerenvak onder de knie te krijgen. In de loop der jaren wist hij een mooi bedrijf op te bouwen. De boerderij, die door zijn grootvader Doede Bosma in 1920 was begonnen, bestond destijds uit enkele percelen land met twaalf koeien en bijbehorend jongvee.
In 1956, na de overname door zijn vader Klaas M. Deinum, groeide het bedrijf naar achttien melkkoeien. Doede Deinum heeft dit aantal weten uit te bouwen naar 29 en er ontstond een intensief bedrijf met een quotum van bijna 18.000 liter per hectare. ‘Of zo’n klein bedrijf bestaansrecht gaf? Jazeker.
Mijn vrouw werkt ook een aantal dagen per week. Door goed de puntjes op de i te zetten, draaide de boerderij goed. Ik heb veel tweedehands materiaal gebruikt en deed zoveel mogelijk zelf. De loonwerker kwam maar weinig op het erf. Ik geprobeerde altijd het uiterste uit het bedrijf te halen. Om een koe 100% te laten presteren moet er voor 75% aandacht worden besteed aan voeding, huisvesting en welzijn en voor 25% aan fokkerij’, was zijn filosofie.
De hoogproductieve veestapel heeft de magische grens van gemiddeld 10.000 kg melk per jaar gehaald en ook is er eens een 100.000 literkoe gehuldigd. ‘Ja, daar ben ik best trots op. Ik heb het dus wel in de vingers gehad.’
Knop om
Deinum heeft het kleine bedrijf in omvang bijna kunnen verdubbelen. Een verdere groei zat er volgens hem niet in door een gebrek aan land en de barrière van een naastgelegen autoweg. ‘Als ik verder zou willen groeien, dan had ik een ander bedrijf moeten kopen.
Ik heb geen opvolgers. Waar zou ik het dan voor doen? Voor mezelf of voor de bank? Met de komst van de nieuwe mestwetgeving heb ik meer land nodig en de stallen moeten voor zo’n vier ton worden gerenoveerd.
Daar maak ik alleen de bank blij mee en dan zou ik tot m’n zeventigste keihard moeten werken.’ Op 28 december 2004 ging de knop naar eigen zeggen om. Onder andere oplopende irritaties over de in de ogen van Deinum nutteloze regelgeving in de landbouw, het gebrek aan vrije tijd, de stress van het altijd moeten presteren en de druk van het op tijd moeten melken, brachten hem tot het verstrekkende besluit. ‘Ik was aan het melken en opeens was het pats! Ik stop ermee! De dagen erna heb ik de knop wel een paar keer proberen terug te draaien, want als je ouder wordt doe je wel eens gekke dingen. Maar steeds ging de knop weer opnieuw om.’
Zijn vrouw Riemke had het niet echt zien aankomen, maar steunt hem volledig in zijn beslissing.
Horloge
‘De broek zakt mij af van al die pietluttige regels waaraan wij in de landbouw moeten voldoen. Verder heb ik naast mijn werk nergens tijd voor, ook niet voor de kinderen. En als we een keer aan het fietsen zijn, kijk ik constant op m’n horloge, want ik moet op tijd terug zijn voor het melken. Bovendien kan ik het melken heel moeilijk uit handen geven. Maar er is meer in het leven dan boer zijn alleen. Je bent 365 dagen per jaar, zeven dagen in de week en 24 uur per dag boer. Daar heb ik op zich geen problemen mee, maar ik heb zo wel het gevoel dat het leven me door de vingers glipt. En dat gevoel wordt sterker naarmate ik ouder word.’ Deinum heeft het afgelopen halfjaar rustig nagedacht over de grote stap die hij zou gaan nemen.
In deze periode ging het werk als bijvoorbeeld inkuilen gewoon door. In juli heeft de veehouder het nieuws wereldkundig gemaakt in Sondel. ‘Daar schrokken veel mensen toch wel van. Het kwam als een verrassing.’ Op 23 augustus heeft de veekoopman 27 van de 29 melkkoeien opgehaald. Voor de twee overgebleven koeien moet nog een andere eigenaar worden gezocht.
Ook staan er nog kalveren en pinken in de schuur. ‘Daar heb ik nog meer dan voldoende voer voor.
Deze dieren verkoop ik volgend jaar.’
Vreemd
Deinum heeft de accountant in de arm genomen om het quotum en het land voor hem te verkopen. ‘Voor het land hebben zich al vier gegadigden gemeld. Door de nieuwe mestwetgeving is het land verkopen geen probleem.’ Voor het echtpaar breekt er nu geen tijd van rentenieren aan. ‘De opbrengsten gaan richting bank. Alleen het huis en de gebouwen zal ik aan de verkoop overhouden.’
Zijn vrije tijd zal hij voornamelijk opvullen met fotograferen, filmen, computeren en het bijhouden van zijn website over Sondel: www.riedo.nl.
Deinum krijgt vaak de vraag gesteld wat hij nu van plan is te gaan doen. ‘De mensen maken zich daar drukker over dan ik. Ik zie wel wat er op mijn pad komt.
Ik ben al gevraagd om monsternemer te worden, maar die vraag kwam te vroeg. Het liefst ga ik straks een dag of drie aan het werk, zodat ik de rest van de tijd me kan bezighouden met m’n hobby’s. Het melken zal ik zeker gaan missen, het is vreemd dat ik ’s ochtends langer kan blijven liggen.’ De ex-melkveehouder wil niet te lang stilstaan bij het verleden. ‘Ik heb er uitgehaald wat er in zat. Maar nu is het over. Het boek is gesloten.’
Bron: Veltpost
Door: Paul Henk Loonstra
Datum: 3 sept. 2005
Melkkoeien | 29 |
Jongvee | 18 |
Quotum | 277.500 ltr |
Gem. productie | 9.700 kg |
Gem. vet | 4.50% |
Gem. eiwit | 3.46% |
Grasland | 13,5 ha |
Maisland | 2,3 ha |