De naam Jisterpaed
Het onstaan van de naam 'Jisterpaed'
In ons dorp hebben we er sinds 2006 een fiets/voetpad bij. We houden het maar op een voetpad, maar op de fiets even binnendoor is ook snel en makkelijk. In Sondel heeft iedereen een stem kunnen uit brengen, wat voor een naam dit voetpad zou krijgen.
De naam Jisterpaed is het geworden. Oktober 2007 heeft de gemeente Gaasterland-Sleat twee borden geplaatst, aan de weerszijden van het voetpad. Dit pad loopt vanaf de Jac.Boomsmastraat dat schuin tegenover de school ligt naar het Zwaaigat. Voor de ouderen onder ons even een fijn ommetje.
De christelijke basisschool van Sondel is in 1921 gebouwd en tegenover de school lagen de wijdse graslanden, zover het oog kon reiken. Als je op het schoolplein stond zag je bij helder weer Tacozijl liggen.
Vanuit school kon je niks zien, vanwege de hoge ramen.
De ramen van de school waren zo hoog gesitueerd dat je als je naar buiten wilde kijken op de schoolbanken moest staan.
Maar dat mocht niet, ja één keertje.
In mei 1968 toen ik daar op school zat, bij meester van der Meer, is de molen naast Willem de Vries aan de Sondelerdyk afgebrand. Om het goed te zien mochten we allemaal even op de schoolbanken staan en konden we net door de ramen zien dat de molen geheel afbrandde.
Bliksem inslag? Nee. Door de in vervallen staat zijnde molen had deze al geen wieken meer, een dieselmotor die in de molen was geplaatst had het werk overgenomen en na de ruilverkavelingtijd van 1964-68 zijn er elektrische gemalen gekomen die het werk van de molens/windmotors om de polders droog te malen, overgenomen. De schreeuw om historische gebouwen werd met de jaren groter, maar als men oude gebouwen wilt herstellen dan kost dit veel geld. En dat gold ook voor deze molen, maar er werd besloten om de molen af te breken.
Een bedrijf werd er bij gehaald om de molen af te breken. Daar het riet om een molen erg vast zit, omdat het vrij steil is opgebouwd, viel het nogal tegen om dit er allemaal af te halen. Dus werd het geheel in de brand gestoken om er sneller vanaf te zijn. “Een mooi gezicht die brandende molen”, aldus de mensen die er bij kwamen te staan.
Historie
Eind 1905 kwam de boerderij aan de Jac. Boomsmastraat 16 (driesprong in Sondel richting Tacozijl) in de verkoop met bij behorende landerijen van totaal 55.92.80 hectare.
Bij de verkoop van deze Zathe en landerijen door Mij. Gaasterland is het geheel uit elkaar gespat. Boerderij en landerijen zijn apart verkocht zodat er weinig tot geen grasland bij deze grote boerderij was.
Herre Bokkes de Boer(1841 – 1931), was strijkgeld schrijver, koopman, vetweider en woonachtig te Harich.
Hij was ook koper en is aan deze boerderij blijven zitten en wellicht enkel percelen grasland. Zijn zoon Bokke is in 1904 getrouwd met Hantje de Jager en zij zijn op de boerderij gekomen. Door de jaren heen is er weer een 12 hectare bij elkaar vergaard, bijgekocht o.a. het lange perceel achter het oude Zwaaigat dat in handen was van Lefferstra uit Wijckel.
En elke percelen bij de Langesloot en 1e steke. Nadat Bokke en Hantje van de boerderij zijn gegaan, hebben hun zonen Hendrik en Herre elk de helft van de landerijen gekregen die bij de boerderij hoorde. Hendrik bleef op de boerderij wonen. Herre even verderop in de woning tussen Douwe de Vries en Melle Zwerwer.
Herre was koopman had de ingang van zijn 5 hectare bij het Zwaaigat. Hij gebruikte zijn landerijen voor schapen en vetweiders.
Hendrik was veehouder en had de ingang van zijn landerijen tegenover de school en had nog 2 hectare bij de Halve Maan. Hendrik had een 18 koeien met bijbehorend jongvee. Het perceel waar nu het dorpshuis op staat was indertijd van schipper Onne Feenstra die zijn vrachtschip in het Zwaaigat had liggen. Fam. de Boer huurde dit van Onne Feenstra en hebben het later van hem gekocht.
Rond de zestiger jaren heeft Herre zijn percelen grasland verkocht aan Ulke en Grietsje Bangma, veehouder te Sondel.
In de ruilverkaveling van 1964-68 in Gaasterland hebben veel veehouders geruild van landerijen om dit dichterbij huis de krijgen.
Zo ook Ulke Bangma, het perceel achter het Zwaaigat kwam nu in handen van Hendrik de Boer. De twee hectare bij de Halve Maan is toen overgegaan naar Jouke en Durkje Smits die daar vlakbij een nieuwe boerderij kregen. Nu wonen Johannes en Hanneke hier.Hendrik weide de koeien zomers dag en nacht buiten en twee keer daags dreef hij de koeien bijelkaar in een soort jister.
Dan was het melkerstijd om de koeien te melken. Dit gebeurde dan op een hoger gelegen stukje grasland vlak tegenover de school.
Dit heb ik wel gezien toen ik die tijd naar school ging in de 60er jaren. Eerst met de hand melken en later aan een ronde melkmachinewagen.
Zoon Bokke heeft het bedrijf tijdelijk waargenomen daar zijn vader in de rolstoel belandde met parkinson.
Later in de 80er jaren werden er alleen maar pinken geweid van andere veehouders.
Eind jaren 70 werd het voorste deel van het perceel grasland aan de weg verkocht aan de Woningstichting Zuidwest Friesland die er twee onder één kap woningen op liet bouwen voor de verhuur. De buitenste woningen in de hele rij zijn woningen van eigenaren. De ingang om bij het overige perceel grasland te komen werd verplaatst naast Folkert en Mieke Sinnema.
Na verloop van jaren ijverde Dorpsbelang weer naar enige uitbreiding van woningen. Een aantal plannen gingen niet door, maar resulteerde wel in een plan dat het goed bouwen was aan het Zwaaigat.
Familie de boer verkocht weer een stuk weiland alwaar men aan een nieuwe straat genaamd Zwaaigat in 1998 is begonnen te bouwen.
Het oude toegangspad naast Sinnema naar het daarachter gelegen weiland kwam te vervallen nadat fase 2 in 2005 aan het eind in het Zwaaigat van start ging.
Op de tekening van het bouwplan was het voetpad al ingetekend.
De gemeente had inmiddels ook al een aantal straatlantaarns geplaatst.
In de zomer van 2006 is dit pad bestraten.
Naam voetpad
Nu moest het pad nog een naam hebben. Iedere inwoner van Sondel kon een stem uitbrengen. Vele namen zijn bij dorpsbelang binnen gekomen.
Op de voorjaarsvergadering van maart 2007 na een officiële stemming kwam de naam Jisterpaed als meest gewenste naam naar voren. Dorpsbelang zal regelen dat er een straatnaambord komt aan beide zijden het van het voetpad.
Zoals u al eerder hebt gelezen is deze naam Jisterpaed afgeleid aan het feit dat Familie de Boer hier vroeger de koeien bijeen dreef in een jister om ze daar te melken. Achter deze naam schuilt dus een hele historie.
Nog een historische gegeven is dat de Familie de Boer bijna 100 jaar op de boerderij heeft gewoond en gewerkt.
Riedo.nl, 10 jan. 2013
