Moderne woon(boerderij) herrijst
De in april 2004 afgebrande stelpboerderij op de driesprong van Sondel aan de Jac. Boomsmasstraat en de Sondelerdyk is uit zijn as herrezen. De beeldbepalende boerderij is door werkzaamheden er naast afgebrand. Tot febr. 2006 heeft iedereen tegen deze pijnlijke troosteloze muurresten aangekeken. Nu staat er een nieuwe boerderij
De omstreeks 1840 gebouwde stelpboerderij was een karakteristieke boerderij en mede daarom werd hij op de rijksmonumentenlijst geplaatst. Het front was vrij laag, gedrukt, waardoor het opvallende hoge dak sterk aan rijzigheid won. Het dak was aan de voorzijde pan-gedekt terwijl de schuur een rieten kap had. En dan was het muurwerk ook nog gemetseld met fraaie, dunne voegen, boven de muuropeningen zaten hanenkammen die tot de goot reikten.
In de noordhoek, de schaduwrijke en dus de koele zijde, zat een grote melkkelder die aan de voorzijde drie venstervakken breed en aan de zijkant twee vensterbanken diep was. Boven de liggende kelderramen met traliewerk stonden, mooi in het gelid, drie vensters van de slaapvertrekken. Daarnaast zaten twee hoge vensters die, zonder kelder, van plint tot bijna de dakgoot konden reiken. De voordeur had alleen een kijkraampje dat open kon draaien, de postbode gooide de post er ook altijd doorheen. Boven de voordeur ook een lichtinlaat. Er naast twee lage ramen die aan de bovenkant aan het rieten dak tipten.
Achter de ramen de keuken. Binnen was ook alles in oude stijl. De bedstee deuren hadden o.a. nog draaiwarrels.
Aan de voorzijde rechts stond de monumentale ingangspartij met deur, bovenlichten hoge , smalle zijlichten met elegante, torderende roedeverdelingen. Het front met een prachtig ritme van muurdammen en openingen ademde een eenvoudige deftigheid. Achter deze deur stonden eertijds een hele rij koeien en aan de achterzijde stond dan het jongvee.
Daar dit een hoge boerderij was kon er veel hooi opgeslagen worden in de ‘golle’ voor de winterperiode. De hoge machtige bomenrij die aan de voor en zuidwestgevel stonden zijn indertijd allemaal verdwenen.
Tijdens de bouw van een gastenverblijf, voorafgaande aan een herinrichting en een opknapbeurt van de woonboerderij, is er een vonk overgeslagen en stond het monument binnen de kortste keren in lichterlaaie. Er was geen hoop dat het oude monument nog kon herrijzen; de hele kap en de schuur waren weg en er zat geen stabiliteit meer in de restanten.
Een nieuwe stelpboerderij is er gebouwd, met een vergelijkbare hoofdvorm.
Wat alleen erg opvalt en waar over gesproken wordt is het grote gapende gat aan de zuidwestzijde, en dan zie je dat het geen boerderij meer is, maar een woonboerderij.
Deze grote hap uit het rieten dak heeft z’n voordeel voor het woongenot om een goede toetreding van licht en lucht te krijgen. Voor boerderij zijnde doet dit er afbreuk aan. Maar het grote gapende gat zit aan de zuidwestzijde, dan zie je het toch minder snel.
Aan de voorzijde is er geen ingangspartij gesitueerd, deze heeft dus niet in het geheel gepast. Hiervoor in de plaats is nog een vierde venster geplaatst. Het front heeft nu een robuuster aanzicht gekregen omdat ook de dakgoot ten opzichte van de oude situatie een halve meter hoger zit.
De authentieke melkkelder met nu twee raampjes aan de voorzijde is omgetoverd tot een zitkuil. De twee raampjes er boven zijn alleen voor licht inval voor de verhoogde opkamer.
Binnen is veel oudheid met het moderne gecombineerd. Een kelder met estriken. Estriken op de begane vloer. Oude deurknoppen. Bakeliet schakelaars voor licht. Keukeneilanden. Achter aan de boerderij vast nog een schuurtje, een soort wooneiland met een openhaard er in.
Deze hypermoderne woonboerderij die architect Jasper de Haan uit Rotterdam ontworpen heeft staat in schril contrast met de boerderij aan de overkant waar alles weer helemaal in oude luister is hersteld.
Maar de architectuur van deze nieuwe woonboerderij is gebaseerd op de moderne maatstaven van dezer tijd en dat is goed gelukt.
Eind mei verhuisd de familie van de kleine behuizing die naast de boerderij staat, naar hun nieuwe woning.