Deltawerken in Sondel
Door overheidsregels moet binnen 10 jaar alle kades in Nederland op de juiste hoogte worden gebracht. Door natuurlijk verloop zakt een kade jaar na jaar door en na geruime tijd moet deze weer opgehoogd worden.
Hier is veel geld mee gemoeid. Bij de GWW bedrijven die dit uitvoeren is er veel concurrentie op dit werkterrein. Zeker bij de oever en kadewerkzaamheden.
De kade begint bij de betonbrug achter bij Sierd en Joke en vervolgens ruim om de Leijen heen om dan uit te komen op het einde van de ‘hikjes ‘.
Er wordt wel een stuk land dat tegen de Sondelerdyk ligt aan de het natuurgebied onthouden. De eigenaar hiervan houdt het in eigen beheer.
Bij de betonbrug wordt eerst een depot gemaakt om daarna de grond met trekker en dumper over de brug het land in te vervoeren tot een bepaalde lengte.
Hierna was het bij de ingang van de ‘hikjes’ een komen en gaan van grote vrachtauto’s die de grond op het eind hiervan leeg kiepten. Rupsdumpers worden volgeladen om het te vervoeren waar de teeltaarde is afgehaald. De opgebrachte grond afvlakken en de teeltaarde terug draaien. En met een lazer word de kade op de juiste hoogte gebracht en afgewerkt.
De ‘Hikjes’ van eertijds
We gaan even terug in de tijd dat de molens van Sondel de polders nog droog maalden. Zomer’s duurde het hooien van de eerste snede een 4 a 5 weken. Dit was dan mids juli aan de kant. Nadat het gras weer wat was gegroeid dreven de boeren de koeien hierna naar de bύtlannen zoals de Warren, de Fennen, achter de hikjes, 1e , 2e 3e steke, de Uitheijing en naar de Aap.
In hoogtijdagen van het hooiseizoen kwamen wel een 40tal paard en wagens vol hooi per dag de Sondelerdyk af richting Sondel.
De boeren die hooiland in De Aap hadden moeste het verst rijden. Anderen hadden het mooi dichtbij en reden halverwege de Sondelerdyk een oud pad op, dat door een aantal percelen ging die afgesloten waren met hekken en dat werden de ‘hikjes’ genoemd.
Boeren die hier landerijen hadden, hadden ‘recht van pad’. Dit waren o.a. Wiebe de Vries, Frans Smits, Klaas Boonstra, Piet Kramer. Later is het een zandpad geworden dat werd verhard met puin en dakpannen. Na deze verharding(en) gingen er toch meer boeren langs om bij hun landerijen te komen.
Omdat via de Bakkersreed hun weilanden te bereiken langer duurde, danwel dat via de Bakkersreed er naar toe te nat was en er teveel sporen in de weilanden van de andere boeren kwam. De boeren die het dichts bij de Leijen landerijen had moesten door de meeste hekken (wel een stuk of zeven).
Maar moesten deze ook weer dicht doen, daar hier de boeren hun koeien of jongvee graasden. Bij het inrijden van de ‘hikjes’ was links de zomerpolder, hier konden de sloten niet bemalen worden en de ingelanden van deze percelen betaalden dan ook minder polderlasten.
In 1968 is er een grote ruilverkaveling in de Zuidwesthoek geweest en daarbij zijn wellicht de ’hikjes’ komen te vervallen en is het een zandpad geworden ,zoals het nu bij ligt. Maar voor sommige ingelanden blijft de naam ‘hikjes’ bestaan.
Natuurgebied
Even verderop dan de hikjes richting het bruggetje is een inlaatsluis geplaatst in okt 2009. En aan het eind van de hikjes is ook een inlaatsluis geplaatst, aug. 2009 pakweg.
Deze inlaten zullen gebruikt worden om in de droge periodes water in de sloten te laten stromen.
Daar deze natuurgebieden bij de Leijen het predicaat plas en dras hebben, moet dit water altijd op hoogte blijven. In de zomermaanden gebruikt Sierd Deinum deze landerijen om zijn pinken te laten weiden. Staatsbosbeheer is iets soepeler geworden, mocht er voorheen in het geheel geen kunstmest in welke vorm dan ook gestrooid worden, nu mag de ecologische veehouder in het voorjaar organische mest op strooien.
Dankzij het mooie droge weer dit najaar kon alles gewoon doorgaan en kon op tijd de kades worden ingezaaid met graszaad. Loonbedrijf Dijkstra is na deze klus failliet verklaard, daar zoals al genoemd werd het een moordende concurrentie is in deze oever en kadewerkzaamheden.
Na verloop van jaren zullen de kades weer gaan zakken en zal alles weer overnieuw moeten worden opgehoogd volgens de laatste normen.
Stroomde in de jaren ’60 het water van de oude en nieuwe Sondelerpolder in de winterperiode nog bijna aan Sondel toe, en met al dat ‘lâniis’ schaatsen we bijna tot aan Sondel toe, maar met deze verhoogde kades kunnen we ’s nachts weer lekker en rustig doorslapen. ;-}