Noorderreed 20
In 1832 kadastraal bekend als J158, weiland en in eigendom van Jacob Jans Stoffelsma te Sondel. Het wordt verkocht voor 1846 aan Gerrit IJkes de Jong, arbeider te Sondel en later koopman te Wijckel. Voor 1851 wordt er een huis gebouwd. kadastraal bekend als J248. Het wordt in 1852 verkocht aan Kornelis Otto Bouwstra, boer te Hemelum. Hij verkoop het in 1853 aan Gerard Regnier Gerlacius van Swinderen. Door vererving in 1881 gaat het naar Jan Hendrik Frans Karel van Swinderen. In 1895 wordt er gebouwd en verbouwd en wordt dan J536 (erf, huis en schuur). In 1895 gaat het naar de Mij. Gaasterland.
In 1901 is er sprake van een bijbouw. In 1905 wordt het gekocht door Douwe Lieuwes de Jong, werkman te Sondel. Vervolgens van zijn vrouw Jetske de Jong, Lieuwe de Jong, IJpe de Jong. In 1929 wordt het afgebroken en wordt het J822, weer weiland. In 1936 wordt er door Luitjen Gerardus Samplonius een garage gebouwd. Een jaar later wordt deze weer afgebroken en in Oudemirdum weer opgebouwd. Het perceel gaat naar Ype de Jong.
1850 – 1880
Lieuwe Ykes de Jong (1812-1862), werkman, geboren te Mirns-Bakhuizen getrouwd op 26 mei 1841 te Gaasterland komt met zijn
vrouw Geertje Douwes de Jong (1817-1893) geboren te Sloten, dv Douwe Bouwes de Jong en Aaltje Ennes van Sluis, in 1852 in de net nieuwgebouwde woning aan de Noorderreed vlak aan de weg bij de afslag naar T. Schraa (sectie J248) met een hectare heide.
Kinderen:
Jies geboren, 7 februari 1842 te Wijckel, trouwt op 10 maart 1864 met Rommert Ages de Vries.
Aaltje –
Sierd geboren, 18 januari 1847 te Wijckel, trouwt op 27 september 1872 met Botte Krijns Schotanus.
Lijsbert geboren, 11 februari 1849 te Wijckel, trouwt rond 1877 met Emke Rimmers Ottema.
Ieke geboren, 16 maart 1851 te Balk, trouwt rond 1880 met Douwe Schaap.
Douwe geboren, 12 juli 1855 te Sondel, trouwt op 14 november 1895 te Balk met Jetske de Jong.
Aaltje geboren 4 juni 1858 te Sondel, trouwt op 15 mei 1879 met Gerrit Schotanus.
Alle kinderen zijn nu de deur uit behalve Douwe.
1880 – 1910
In 1880 -1890 wonen Geertje Douwes de Jong en haar zoon Douwe, arbeider van beroep hier met z’n beiden. (Sondel 69)
Moeder Geertje overlijdt 16 juli 1893. 1895 wordt er gebouwd en verbouwd, huis en schuur en in 1901 een bijbouw. Douwe is dan koemelker.
Hij krijgt kunde aan Jetske de Jong, geboren 13 april 1865 te Workum, dv Ype Jacobs de Jong en Catharina Brandenburgh
Zij krijgt een dochter Cornelia geboren 18 april 1895 te Workum, beiden komen in mei van dat jaar naar Sondel.
Douwe en Jetske trouwen 14 nov. 1895 te Balk.
Zoon Lieuwe de Jong geboren op 6 juni 1897 te Sondel.
Zoon Ype de Jong geboren op 11 juni 1909 te Sondel.
Douwe en Jetske kopen van de Mij. Gaasterland in 1900, 1906, 1911 en 1913 een aantal percelen bos/kaphout. Deze liggen achter en naast de hedendaagse boerderij aan de Noorderreed 20. Dit legt dus de grondbeginselen van de nieuwe boerderij (Noorderreed 20) die Douwe in gedachten heeft gehad? Na een wijziging in 1910 van de dorpsgrens wonen ze nu op Ruigahuizen 50.
1910 – 1930
Corneliske de Jong gaat 6 aug. 1912 naar St.Nicolaasga te werken als boerenmeid en trouwt op 8 mei 1919 te Balk met Jelle Schotanus.
Douwe Lieuwes de Jong overlijdt op 9 okt. 1915 te Ruigahuizen 50, 60 jaar oud.
Op 28 maart 1916 wordt een inventarislijst van erven Douwe de Jong opgemaakt: een huis met schuren, erf wei en bouwland, onder Ruigahuizen, 10 melkkoeien, 4 hokkelingen, 1 paard, 1 kalf, 2 varkens en vijf kippen. In de schuur zat een 500 pak hooi, een gierpomp en gierbak, hooiwagens enz. Grootte eigendom hectares is 8.84.50. Dit in 2 ha bouw, 4 ha gras en 2,84 bos.
Op 25 sept. 1922 is er een aanvraag bij de Gemeente voor een bouwvergunning van een nieuwe boerderij voor wed. D.L. de Jong te Ruigahuizen.
9 mei 1923 nemen Jetske de Jong en haar zoon Lieuwe (Ype was nog minderjarig) een obligatielening bij de Coöp Centrale Raiffeisenbank te Utrecht van een bedrag van 7500 gulden. Dit bedrag is voor de bouw van de nieuwe boerenhuizinge.
12 mei 1923 gaat Jetske met haar beide zonen van R-60 naar R-58a= Noorderreed 20. (Ruigahuizen 50 was inmiddels R-60 geworden).
27 mei 1929 wordt een vergunning aangevraagd voor de bouw van een bergplaats en paardenstal bij de nieuwe boerderij.
In het oude stee
komen nog een aantal nieuwe bewoners maar in 1929 wordt de oude huizinge op sectie J248 afgebroken en wordt het weer weiland.
Vanaf maart 1936 wordt op deze plek een garage gebouwd voor Luitjen Gerardus Samplonius. Vanaf 1924 is hij vrachtautochauffeur in goederen, in het begin samen met zijn broer Hendrik. Hij woont op Noorderreed 14 bij zijn vader Gerardus Atzes Samplonius.
De garage (12.50 x 5mtr met een zadeldak, in de midden 1 mtr hoog) waar een kleine en grote vrachtauto in kon staan is een jaar later afgebroken en naar Oudemirdum aan het Hunningspaed opnieuw opgebouwd, alwaar Luitjen ook heen is verhuisd.
Voordien stond de kleine vrachtauto in de Trochreed bij het Café Pieter van Netten. In Sondel noemde men Luut ook wel de nachtdienst.
Op 16 maart 1936 is een vergunning aangevraagd. ‘Bouw van een garage voor L. Samplonius te Ruigahuizen’
En op 4 mei 1937 bouwvergunning aangevraagd, ‘Bouw van een woning te Oudemirdum voor L. Samplonius te Sondel’
Op 17 aug. 1937 bouwvergunning aangevraagd, ‘Bouw van een garage voor L. Samplonius te Oudemirdum’
Lieuwe en Ype die vrijfeinten blijven, breiden de hectares grasland uit tot rond de 20ha en dezen grensden aan de landerijen van Lubbert Dooper.
Het perceel grasland tegen de Bremer Wildernis aan was ook van Lieuwe en Ype, zij hebben dit waarschijnlijk overgekregen van zwarte Jap Bouma (1893-1975) die daar op de hoek woonde. Het eerste perceel verhuurde Ype later aan Hendrik Gijzen (1911-1999) en bij overlijden van Ype door Gijzen gekocht. Nadien van Tuin bij de Wildernis.
Het perceel ernaast heeft Ype aan Froukje de Kroon (1944-2012) geschonken, ze was jaren melkster bij Ype. Rond 1950-55 is de boerderij vergroot door achter de zijkant uit te bouwen om 8 koeien meer te melken. Achter de boerderij was het jister om de koeien te melken en daarachter stond nog een kleine bosschage om er o.a. stekpalen uit te halen of van de takken rijsbezems te maken.
Moeder Jetske overlijdt op 90jarige leeftijd in 1955.
Lieuwe overlijdt op 22 aug. 1963 te Sondel.
Ype de Jong had ook een perceel van 2 ha grasland t.o. Jac. Boomsmastraat 54, dat later ook overgegaan is naar Hendrik Gijzen en daarna naar zoon Uilke Gijzen. In de Brekkenpolder via de 2e steke had Ype ook nog een perceel verkregen via de ruilverkaveling. Johannes Mous (1913-1994) die eerst arbeider was bij Lieuwe en Ype en later zelf boer op de Noorderreed 6, is in 1970 naar de nieuwgebouwde boerderij naar de Brekkenpolder verhuisde en huurde dit perceel eerst van Ype wat hij later kocht.
1930 – ….
Veel hulpkrachten: melk(st)ers, arbeider, diensbodes
Lieuwe en Ype hadden een 20 melkkoeien die met de hand gemolken moesten worden. Arbeiders waren Jouke Sietzes de Vries (1936-1992) en Johannes Mous. Later was Johannes zelf veehouder (Noorderreed 6) en hielpen hij en Ype elkaar wel.
Obe Mous heeft bij Ype gemolken van 1963 tot 1967. Wouter Kraak (1902-1987) heeft er in 1967 ook een tijdje gemolken.
Rond 1971 heeft Jan Boschma ook geholpen de koeien te melken. De buren van Ype, Fam. Dijkstra, (Krúspaed 6) 2 broers en een zus, hielpen Ype wel te hooien.
Huishoudster/dienstbode waren Nieske Koornstra geboren te Nijemirdum van mei 1939 tot mei 1940, Anna de Vries van aug. 1941 tot nov. 1945. Aukje Dam, dv Onne Dam en Hittje Scholtanus van mei 1946 tot juni 1947. Martje vd Kooy geboren te Indijk komt in juni 1947.
Rond 1970 is Geertje Boukes er huishoudster.
Alle melkkoeien kregen bij Lieuwe en Ype de naam Jaarsma 1 of 2 enz. Waarom Jaarsma? Omdat de koeien grote ‘uiers’ hadden. Later kwamen er ook witrik-koeien die heten allemaal Ida 1 of 2.
Rond 1977 bij de komst van de melktank zijn de melkkoeien zijn weggegaan en de landerijen verkocht.
Ype gaat naar de Flecke en overlijdt daar in juni 1989.
De boerderij heeft 4 jaar leeg gestaan, de film ‘Iris’ is hier opgenomen in 1987. Ook de film ‘Nynke’ is hier deels opgenomen in die jaren.
De boerderij wordt verkocht in 1989 en wordt woonboerderij.